معنی اینکوترمز FCA چیست ؟
fca مخفف چیست؟ عبارتFCA مخفف “Free Carrier” است و یکی از قواعد اینکوترمز در تجارت بین‌الملل به شمار می‌آید. معنی fca تحویل کالا به حمل‌کننده است. این اصطلاح میتواند بدون توجه به روش حمل و همچنین در مواردی که بیش از یک روش حمل استفاده شده است، به کار رود. بر اساس این قاعده فروشنده موظف است کالا را در محل تعیین‌شده (مانند انبار، پایانه باربری یا بندر) به حمل‌کننده یا نماینده‌ای که خریدار معرفی کرده، تحویل دهد. در ضمن فروشنده مسئول انجام تشریفات صادراتی و تحویل کالا در وضعیت مناسب است. از لحظه تحویل کالا به حمل‌کننده، ریسک و هزینه‌ها از فروشنده به خریدار منتقل میشود.
اینکوترمز FCA انعطاف بالایی دارد و برای انواع مختلف حمل‌ونقل اعم از زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی قابل استفاده است. اگر محل تحویل در محل فروشنده باشد، فروشنده مسئول بارگیری کالا روی وسیله حمل خواهد بود؛ اما اگر محل تحویل در جای دیگری مانند یک پایانه باشد، فروشنده تنها موظف به تحویل کالاست، بدون بارگیری. در این قاعده، خریدار پس از تحویل کالا مسئولیت کامل حمل، بیمه و ترخیص کالا در مقصد را بر عهده دارد.
وظایف فروشنده در ترم FCA
وظایف کلی فروشنده در اینکوترمز FCA
پروانه ها، مجوزها، گواهی های امنیتی و سایر تشریفات در اینکوترمز FCA
عقد قرارداد های حمل و بیمه در ترم FCA
الف3-قرارداد حمل
فروشنده وظیفه ای در برابر خریدار برای بستن قرارداد حمل ندارد. با این حال در صورت درخواست خریدار یا مطابق رویه تجاری و اگر خریدار دستور خلافی در زمان مقرر نداده باشد، فروشنده میتواند نسبت به بستن قرارداد متداول به ریسک و هزینه وخریدار اقدام کند.فروشنده ممکن است در هر دوحالت از بستن قرارداد خودداری کند، که در این صورت باید بی درنگ موضوع را به اطلاع خریدار برساند.
ب-قرارداد بیمه
فروشنده وظیفه ای در برابر خریدار برای بستن قرارداد بیمه ندارد با این حال،فروشنده باید بنا به درخواست،هزینه (در صورت وجود)و ریسک خریدار، اطلاعاتی را که خریدار برای تهیه بیمه لازم دارددر اختیار وی قرار دهد.
تحویل دادن کالا توسط فروشنده در اینکوترمز CFR
فروشنده باید کالا را در نقطه توافق شده ب-قرارداد بیمه د ر صورت وجود، در محل تعیین شده، درتاریخ یا ظرف مهلت توافق شده،به حمل کننده یا شخص د یگری که از سوی خریدار تعیین شده تحویل دهد.
تحویل در صورتی کامل است که:
الف) اگر محل تعیین شده، محل کار فروشنده باشد،هنگامی که کالا روی وسیله حمل تهیه شده توسط خریدار بارگیری شده باشد.
ب) در سایر موارد هنگامی که کالا در اختیار حمل کننده یا شخص دیگری که توسط خریدار تعیین شده، روی وسیله حمل تهیه شده توسط فروشنده قرار گرفنه و آماده برای تخلیه باشد.
اگر نقطه مشخصی در محل تحویل تعیین شده توسط خریدار مطابق بند ب7 (ت)اعلام نشده باشد، و اگر چندین نقطه در دسترس باشد، فروشنده میتواند مناسب ترین نقطه را برای منظور خویش انتخاب کند.
فروشنده میتواند به نحوی که مقدار و یا ماهیت کالا ایجاب میکند کالا را برای حمل تحویل دهد، مگرآنکه خریدار ترتیب دیگری
به فروشنده اطلاع داده باشد.
انتقال ریسک در اینکوترمز FCA
تخصیص هزینه های که در اینکوترمز FCA برعهده فروشنده است
فروشنده باید:
الف)کلیه هزینه های مربوط به کالا تا زمان تحویل آن طبق بند الف 4، به جز هزینه های قابل پرداخت توسط خریدار مندرج در بند ب 6،را پردازدو
ب)بسته به مورد، هزینه های تشریفات گمرکی لازم برای صدور،همچنین کلیه عوارض،مالیات ها، و سایر هزینه های قابل پرداخت هنگام صدور کالا را بپردازد.
I)از تاریخ توافق شده، یا در صورت فقدان تاریخ توافق شده؛
II) از تاریخ اعلام فروشنده ظرف مهلت توافق شده، طبق بند الف 7 یا در صورتی که چنین تاریخی اعلام نشده باشد؛
III) از تاریخ انقضای مدت توافق شده برای تحویل میپذیرد، مشروط به اینکه کالا به طور آشکار به عنوان کالای موضوع قرارداد شناسایی شده باشد.
اطلاع به خریدار در اینکوترمز FCA
سند تحویل در اینکوترمز FCA
فروشنده باید به هزینه خویش اسناد معمول حاکی از حمل کالا مطابق بند الف 4 را در اختیار خریدار قرار دهد.
فروشنده باید بنا به درخواست ، هزینه و ریسک خریدار برای دریافت اسناد حمل به وی کمک کند.
بازبینی-بسته بندی-علامت گذاری در ترم FCA
فروشنده باید هزینه های آن دسته از عملیات بازبینی(از قبیل بازبینی کیفیت، اندازه گیری، توزین، شمارش)را که برای تحویل کالا مطابق بند الف 4لازم است، همچنین هزینه هرگونه بازرسی پیش از حمل را که به دستور مقامات کشور صادرکننده، اجباری اعلام شده، بپردازد.
وظیفه فروشنده برای کمک به اخذ اطلاعات و پرداخت هزینه های مربوطه در اینکوترمز FCA
وظایف خریدار در ترم FCA
وظایف کلی خریدار در اینکوترمز FCA
تعهدات خریدار در اخذ پروانه ها، مجوزها، گواهی های امنیتی و سایر تشریفات در اینکوترمز FCA
بسته به مورد، در صورت تمایل خریدار، وی میتواند به هزینه و ریسک خود، هرگونه پروانه ورود کالا یا سایر مجوزهای رسمی را را تهیه کند و تمام تشریفات گمرکی برای ورود کالا و حمل آن از طریق هرکشوری را انجام دهد.
عقد قرارداد های حمل و بیمه در ترم FCA
الف)قرارداد حمل
خریدار باید به هزینه خویش قرارداد حمل کالا از محل تحویل تعیین شده را ببندد، مگر هنگامی که قرار داد حمل به ترتیبی که در بند الف 3(الف) پیش بینی شده توسط فروشنده تهیه شده باشد.
ب) قرارداد بیمه
خریدار وظیفه ای در برابر فروشنده برای بستن قرارداد بیمه ندارد.
تحویل گرفتن کالا در اینکوترمز FCA
انتقال ریسک در اینکوترمز FCA
خریدار کلیه ریسک های ناشی از فقدان یا خسارت وارده به کالا را از زمان تحویل کالا طبق بند الف 4 میپذیرد.
در صورت:
الف)کوتاهی خریدار در اعلام نام حمل کننده و یا شخص دیگری طبق ب 7، و یا دادن اطلاعیه، ه ترتیبی که در بند الف 4 درج شده:؛یا
ب)کوتاهی حمل کننده یا شخص تعیین شده از سوی خریدار، ازدر اختیار گرفتن کالا به ترتیبی که در بند الف 4درج شده، خریدار کلیه های ناشی از فقدان و یا خسارت وارده به کالا را:
تخصیص هزینه هایی که در اینکوترمز FCA بر عهده خریدار است
اطلاع به فروشنده در ترم FCA
ارائه مدرک تحویل در ترم FCA
بازرسی کالا توسط فروشنده در اینکوترمز FCA
وظیفه خریدار برای کمک به اخذ اطلاعات و پرداخت هزینه های مربوطه در اینکوترمز FCA
خریدار باید در زمان مناسب هرگونه اطلاعات امنیتی محموله را که فروشنده ممکن است طبق مندرجات بند الف 10 لازم داشته باشد ، به ویاطلاعدهد.
خریدار باید تمام هزینه هایی را که فروشنده به عنوان کمک برای گرفتن اسناد و اطلاعات طبق مندرجات بند الف 10متقبل شده است به وی بپردازد.
خریدار باید بسته به مورد، در زمان مناسب و بنا به در خواست، هزینه و ریسک فروشنده هرگونه سند یا اطلاعات، از جمله اطلاعات مرتبط با امور امنیتی را که فروشنده برای حمل و صدور کالا و انتقال آن از هرکشوری نیاز دارد، تهیه یا در اخذ آنها به وی کمک کند.
موارد مهمی که باید در اینکوترمز FCA قید شوند
در تنظیم قرارداد با قاعده اینکوترمز FCA موارد زیر باید بادقت قید شوند:
- محل تحویل کالا: باید مشخص شود که کالا در کجا به حمل‌کننده تحویل داده میشود (مانند انبار، پایانه حمل‌ونقل، فرودگاه یا بندر) و دقیقا چه مکانی برای تحویل کالا انتخاب شده است.
- مسئولیت‌های صادرات: فروشنده باید مسئولیت انجام تمامی تشریفات صادراتی (شامل ترخیص کالا از گمرک و پرداخت هزینه‌های مرتبط) را بپذیرد.
- انتقال ریسک: باید مشخص شود که ریسک از لحظه تحویل کالا به حمل‌کننده به خریدار منتقل میشود و اینکه فروشنده از این لحظه هیچ مسئولیتی در قبال ریسک‌های مربوط به حمل ندارد.
- مسئولیت بارگیری: اگر محل تحویل در محل فروشنده باشد، باید قید شود که فروشنده مسئول بارگیری کالاست. در غیر این صورت اگر محل تحویل در پایانه یا مکان دیگری باشد، مسئولیت بارگیری به عهده خریدار خواهد بود.
- انتخاب حمل‌کننده: باید به وضوح تعیین شود که خریدار مسئول انتخاب و پرداخت هزینه حمل‌کننده است یا فروشنده.
- مدارک حمل: مسئولیت تامین و تحویل اسناد حمل (مانند بارنامه یا رسید حمل) باید مشخص شود. این اسناد برای ترخیص کالا در کشور مقصد مهم هستند.
- هزینه‌ها و بیمه: اگر برای کالا به بیمه نیاز است، باید تعیین شود که مسئولیت خرید بیمه با کیست (در این قاعده، بیمه معمولا به عهده خریدار است).
- مسئولیت‌های واردات: باید قید شود که خریدار مسئول تمامی هزینه‌ها و تشریفات مربوط به واردات کالا به کشور مقصد، از جمله ترخیص گمرکی و پرداخت عوارض است.
قید این موارد به جلوگیری از ابهام و اختلافات احتمالی در فرآیند حمل‌ونقل و تحویل کالا کمک میکند.
مزایای استفاده از fca در تجارت بین الملل
استفاده از ترم fca در تجارت بین‌الملل مزایای زیادی برای هر دو طرف معامله، یعنی فروشنده و خریدار دارد. از جمله مزایای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انعطاف‌پذیری بالا برای انواع مختلف حمل‌ونقل (زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی)
- تقسیم واضح مسئولیت‌های فروشنده و خریدار
- کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل برای فروشنده
- امکان کنترل بیشتر برای خریدار
چالش های استفاده از قاعده fca در حمل و نقل بین المللی
استفاده از قاعده اینکوترمز FCA در حمل‌ونقل بین‌المللی ممکن است با برخی چالش‌ها و مشکلات نیز همراه باشد؛ از جمله:
- انتقال ریسک در لحظه تحویل؛ حتی اگر کالا هنوز به مقصد نرسیده باشد
- عدم کنترل خریدار بر روند حمل‌ونقل
- بروز مشکل در صورت عدم تعیین دقیق محل تحویل
- هزینه‌های واردات و ترخیص برای خریدار
- نیاز به بیمه برای خریدار
شرایط بارنامه در فروش به روش FCA
در فروش به روش fca اینکوترمز بارنامه نقش مهمی در انتقال مالکیت کالا و تضمین حمل‌ونقل صحیح دارد. شرایط بارنامه در این قاعده باید به‌طور دقیق در قرارداد ذکر شود تا این اطمینان به وجود بیاید که کالا به‌درستی حمل شده و ریسک‌ها و مسئولیت‌ها به طور صحیح منتقل میشود. برخی از شرایط مهم بارنامه در فروش به روش اینکوترمز FCA عبارت‌اند از:
- تعیین نوع بارنامه: در این قاعده نوع بارنامه باید مشخص شود. معمولا بارنامه‌هایی که در فروش به روش FCA استفاده می‌شوند، بارنامه‌های دریایی، هوایی یا زمینی هستند.
- بارنامه به نام خریدار یا فروشنده: بسته به توافق طرفین، بارنامه باید به نام خریدار یا فروشنده صادر شود. در بسیاری موارد بارنامه به نام فروشنده صادر میشود، زیرا فروشنده مسئول تحویل کالا به حمل‌کننده است.
- تاریخ تحویل کالا به حمل‌کننده: این تاریخ نشان‌دهنده لحظه‌ای است که ریسک کالا از فروشنده به خریدار منتقل میشود.
- محل تحویل کالا به حمل‌کننده: این محل همان جایی است که کالا به حمل‌کننده تحویل داده میشود و مسئولیت انتقال آن به مقصد نهایی بر عهده خریدار قرار می‌گیرد.
- مدارک همراه بارنامه: بارنامه باید همراه با سایر مدارک حمل باشد تا کالا از نظر قانونی و گمرکی به‌درستی قابل ردیابی و تحویل باشد.
- تعیین هزینه‌ها: بارنامه باید نشان‌دهنده مسئولیت‌های مالی هر یک از طرفین باشد. طبق قاعده FCAفروشنده مسئول پرداخت هزینه‌های حمل کالا تا محل تحویل به حمل‌کننده است.
محل تحویل کالا در اینکوترمز FCA
در قاعده اینکوترمز FCA محل تحویل کالا نقش بسیار مهمی در تعیین مسئولیت‌ها و انتقال ریسک بین فروشنده و خریدار دارد. طبق این قاعده، فروشنده باید کالا را در محل مشخص‌شده به حمل‌کننده یا نماینده‌ای که خریدار تعیین کرده، تحویل دهد. این محل تحویل میتواند هر نقطه‌ای باشد که طرفین در قرارداد مشخص می‌کنند؛ از جمله موارد زیر:
- در داخل کشور فروشنده: شامل انبار، محل کارخانه یا هر نقطه دیگری که فروشنده در آن کالا را به حمل‌کننده تحویل می‌دهد. در این حالت فروشنده مسئول بارگیری کالا به وسیله حمل‌کننده خواهد بود.
- در خارج از کشور فروشنده: اگر محل تحویل در خارج از کشور فروشنده (مثلا در یک پایانه یا فرودگاه در کشور دیگری) باشد، فروشنده تنها مسئول تحویل کالا به حمل‌کننده است و مسئولیتی در قبال بارگیری ندارد. در این حالت بارگیری کالا ممکن است بر عهده خریدار باشد.
- پایانه‌ها یا بندرها: محل تحویل میتواند در بندر یا پایانه حمل‌ونقل (هوایی، دریایی یا زمینی) باشد. در این صورت فروشنده، کالا را تا پایانه تعیین‌شده می‌رساند و مسئول تحویل آن به حمل‌کننده است.
در تمامی موارد، فروشنده موظف است کالا را در وضعیت مناسب برای حمل‌ونقل تحویل داده و تشریفات مربوط به صادرات (مانند ترخیص گمرکی در کشور مبدا) را انجام دهد.
بررسی تحویل و ریسک در قانون FCA
در قاعده FCA (Free Carrier) تحویل کالا و انتقال ریسک به‌طور دقیق مشخص شده است. این قاعده به وضوح نحوه تغییر مسئولیت‌ها و ریسک‌ها از فروشنده به خریدار را تعیین میکند.
در روش اینکوترمز FCA فروشنده موظف است کالا را در محل مشخص‌شده (که میتواند انبار، پایانه حمل، بندر یا هر مکان دیگری باشد) به حمل‌کننده یا نماینده‌ای که خریدار تعیین کرده، تحویل دهد. این تحویل باید شامل تمام اقدامات لازم برای آماده‌سازی کالا برای حمل، از جمله بسته‌بندی، اسناد حمل و تامین تشریفات صادرات باشد. پس از تحویل کالا به حمل‌کننده، مسئولیت‌ها به‌طور رسمی به خریدار منتقل میشود.
انتقال ریسک
در FCA ریسک کالا به محض تحویل آن به حمل‌کننده منتقل میشود. این بدین معناست که بعد از تحویل کالا در محل تعیین‌شده، تمامی خطرات مرتبط با آسیب یا گم‌شدن کالا بر عهده خریدار خواهد بود. حتی اگر کالا هنوز به مقصد نهایی نرسیده باشد، ریسک‌های آن از فروشنده به خریدار منتقل میشود. این ویژگی یکی از جنبه‌های کلیدی این قاعده است که خریدار باید از آن آگاه باشد. زیرا باید هزینه‌های حمل، بیمه و هرگونه خطرات حمل‌ونقل پس از تحویل کالا به حمل‌کننده را بر عهده بگیرد.
سخن پایانی
قاعده اینکوترمز FCA ابزاری موثر و انعطاف‌پذیر در تجارت بین‌الملل است که با تعیین دقیق مسئولیت‌ها و ریسک‌ها فرآیند حمل‌ونقل کالا را ساده‌تر و شفاف‌تر میکند. این قاعده به طرفین اجازه می‌دهد تا بر اساس نیازهای خاص خود نحوه تحویل و هزینه‌ها را به‌طور واضح تنظیم کرده و از بروز اختلافات جلوگیری کنند.
سوالات متداول
تشریفات گمرکی صادرات در FCA بر عهده کیست؟
در قاعده FCAتشریفات گمرکی صادرات بر عهده فروشنده است.
آیا FCA فقط برای حمل و نقل دریایی استفاده میشود؟
خیر؛FCA برای تمامی انواع حمل‌ونقل، از جمله حمل‌ونقل زمینی، هوایی، دریایی و ترکیبی قابل استفاده است.
چه مدارکی برای استفاده از FCA لازم است؟
برای استفاده از FCA مدارک لازم شامل بارنامه یا رسید حمل، فاکتور تجاری، گواهی صادرات و مدارک مرتبط با ترخیص گمرکی در کشور مبدا است.
چگونه میتوان از FCA در قراردادها استفاده کرد؟
برای استفاده ازFCA در قراردادها باید در متن قرارداد محل دقیق تحویل کالا به حمل‌کننده، مسئولیت‌های فروشنده و خریدار و انتقال ریسک‌ها از فروشنده به خریدار مشخص شود. در ضمن نوع حمل‌ونقل و مسئولیت‌های مربوط به تشریفات گمرکی و مدارک باید به‌وضوح درج شود.
